Jak i z czego zbudować dom, by żyć zdrowo i bez alergii?

Co może być źródłem alergii?

Głównymi czynnikami wywołującymi choroby i alergie w domu są substancje chemiczne i pleśń. Zacznijmy od tych pierwszych. Przez wieki człowiek przebywał w dużej mierze w środowisku naturalnym – nawet, jeśli w domu, to wykonanym z kamienia lub drewna. To się zmieniło dopiero w ciągu ostatnich dekad, gdy do wnętrz wkroczyły na większą skalę żywice, laminaty, farby i pozostałe chemikalia.

Czy wiesz, że… gdy amerykańska organizacja The Ecology Center sprawdziła, co zawierają i wydzielają domowe tapety i panele podłogowe, to okazało się, że w niektórych znajduje się ołów i szkodliwe dla zdrowia ftalany, a 50 proc. tapet zawiera co najmniej jedną szkodliwą substancję? Wolne od takich „dodatków” były tylko podłogi drewniane, korkowe, bambusowe i poczciwe linoleum.

Często ściany zewnętrzne, działowe i podłoga pokrywa lakier, konserwanty i farby, które też negatywnie wpływają na układ odpornościowy człowieka. Gdy naukowcy z Uniwersytetu z Michigan zbadali w 2021 r. materiały, z których budowane są amerykańskie domy, to znaleźli w nich 55 substancji toksycznych. Niektóre w dawkach tysiąckrotnie przekraczających normę.

Jakość budynków w Polsce

Materiały wykorzystywane we wnętrzach są podobne do tych z innych rozwiniętych krajów, więc skala problemu jest zbliżona. Dokładnych danych nie ma i… raczej nie będzie. Wiele zależy od konkretnego materiału, temperatury wewnątrz i na zewnątrz, od wykończenia, od czasu, jaki minął od budowy, a nawet sposobu użytkowania pomieszczeń.

Również dlatego świat nauki, architekci i cała branża budowlana są teraz tak zafascynowani możliwościami, jakie dają nowe technologie budowlane. Obok całkowicie nowatorskich rozwiązań pojawiają się i „stare” materiały budowlane w nowej wersji, jak jest w przypadku drewna, betonu czy skał. Z tych ostatnich od lat produkowano perlit, który służył jako podkład ogrodniczy. Ostatnio jednak rozwój technologii umożliwił formowanie z perlitu elementów, z których wznosi się ściany bez zaprawy, kleju i chemikaliów.

Więcej: Wszystko, co musisz wiedzieć o bezspoinowej technologii wznoszenia ścian

Wilgotność powietrza w domu a alergie i choroby

Według NFZ w Polsce na alergie choruje ok. 12 mln osób i z roku na roku odsetek ten rośnie – również wśród dzieci. Poza pyłkami i substancjami toksycznymi, za alergie, astmę i inne choroby układu oddechowego odpowiadają również wykwity pleśni. Sprzyja im niewłaściwa technologia budowy, słabe nasłonecznienie wnętrz, niesprawna wentylacja czy niefachowo wykonane docieplenie, ale też nadmiar wilgoci obecny najczęściej w obrębie instalacji czy piwnic. 

Jakość mikroklimatu wewnętrznego bezpośrednio wpływa na zdrowie i dobre samopoczucie osób przebywających w pomieszczeniach. Kluczowym czynnikiem negatywnie oddziałującym na te obszary jest zbyt wysoka wilgotność powietrza, która sprzyja rozwojowi pleśni. Pleśń wydziela toksyczne substancje, które mogą wywoływać bóle głowy, problemy z koncentracją, a także prowadzić do poważnych schorzeń układu oddechowego, uszkadzać układ odpornościowy oraz nerwowy. W najgorszym wypadku długotrwała ekspozycja na te toksyny może zwiększać ryzyko wystąpienia nowotworów.

- Alergie to rosnący problem, a materiały budowlane i wykończeniowe w dużej mierze im sprzyjają. Chcielibyśmy upowszechnić wiedzę o tym, że tak być nie musi, a "przyjazne" materiały budowlane powstają lokalnie, w Polsce. -  mówi Dariusz Lewandowski, Prezes SYSTEM 3E. 

Jak na tym tle prezentuje się perlit? Jego naturalne pochodzenie i wyjątkowe właściwości sprawiły, że od lat stosowany jest w ogrodnictwie, aby poprawić strukturę gleby. Znajduje także szerokie zastosowanie w branży budowlanej, najczęściej jako materiał dociepleniowy, który jest świetną alternatywą dla styropianu [3] czy innych materiałów organicznych (np. konopii, słomy), które mimo teoretycznych pozytywnych właściwości, w kontakcie z wilgocią bardzo szybko degradują i stają się miejscem, gdzie w zawrotnym tempie rozwijają się zarodniki pleśni.

Z czego wybudować ściany domu?

Oceniając możliwy wpływ materiałów budowlanych na zdrowie, można jeszcze odwołać się do pH. Neutralne pH to odczyn ok. 7; niższe jest zasadowe, a wyższe – ma kwaśny odczyn. Wiele substancji używanych w produkcji materiałów budowlanych, na placu budowy i w czasie remontu, ma ekstremalnie kwaśny lub zasadowy odczyn, co może prowadzić do chorób i galerii skóry, a nawet negatywnie wpływać na wzrok.

Porównajmy pH niektórych substancji i materiałów stosowanych w budownictwie:

• cement: pH 12-13.8
• tynk: pH 12-13
• zaprawa murarska (rozrobiona z wodą): pH 8-12
• rozpuszczalniki: pH 8-9
• lakier do drewna: pH 8,2 – 9,2
• perlit: pH 6,5 - 8
• piasek: pH 5-5,5
• drewno: pH 3,3 – 6,5
• klej montażowy: pH 2,5 – 4,5

Poza pH ważne są też dane o toksyczności konkretnych materiałów. Takie badania przeprowadzono w odniesieniu do pracowników kopalni perlitu jeszcze w latach 70. Okazało się, że perlit nie jest toksyczny, nawet przy długotrwałej ekspozycji. Toksyczne nie jest także drewno czy tradycyjna cegła, ale warto zwracać podczas budowy uwagę na sposób ich impregnacji i konserwacji, a także używane materiały wykończeniowe. 

- Materiały, które wydzielają najwięcej toksycznych oparów, to tzw. chemia budowlana, a więc kleje, żywice i rozpuszczalniki. W przypadku domu z perlitu w ścianach ich po prostu nie ma i również to zaintrygowało mnie w tej technologii. - mówi Patryk Bolimowski, kierownik działu R&D i kontroli jakości w SYSTEM 3E.

Perlit dobry dla ludzi i… zwierząt?

Nie tylko dorośli i dzieci cierpią z powodu toksycznych substancji, problem dotyka także domowych pupili - w końcu spędzają one w domach znacznie więcej czasu niż ludzie. Ze świata zwierząt też płyną ciekawe doniesienia o wpływie perlitu na zdrowie. W jednym z badań klatki ze szczurami zostały wyściełane perlitem, trocinami, perlitem połączonym z materiałem drzewnym lub podkładem kukurydzianym. Okazało się, że najmniej bakterii było w mieszaninie podkładu drzewnego z perlitem i w samym podkładzie z perlitu.

Perlit pośrednio służy nawet do leczenia zwierząt; ponieważ jest dobrze przyswajalny i bezpieczny dla zdrowia. W weterynarii perlit nasącza się lekarstwem i podaje zwierzętom razem z pokarmem, a lekarstwo wchłania się bezpośrednio przez żołądek. 

Elementy 3E wykonane są z ekspandowanego perlitu, który charakteryzuje się wysoką paroprzepuszczalnością. W efekcie ściany "oddychają", dzięki czemu z pomieszczeń odprowadzana jest para wodna i poprawia się cyrkulacja powietrza, znacznie zmniejszając ryzyko pojawienia się wilgoci.

O wykorzystaniu perlitu nie wiemy jeszcze wszystkiego. Wiemy jedno: ten naturalny materiał towarzyszy człowiekowi od setek lat. Dzisiejsze możliwości technologiczne pozwalają znów wprowadzić go do naszych domów, zmniejszając przy okazji ryzyko alergii dzieci, dorosłych, a nawet zwierząt.

Podsumowanie

Alergia dzieci i dorosłych to coraz częściej pojawiający się problem, a mikroklimat panujący w budynkach bezpośrednio się do tego przyczynia. Wiele zależy tu od wentylacji, temperatury, wilgotności i innych zmiennych. Jeśli zależy Ci na wybudowaniu domu, w którym będzie panować przyjazny dla zdrowia mikroklimat, weź pod uwagę technologię SYSTEM 3E. 

Zrób pierwszy krok w kierunku realizacji swoich planów budowlanych i skontaktuj się z nami.