Czym jest analiza nasłonecznienia w projekcie budowlanym?

Spis treści

1. Analiza nasłonecznienia budynku - dlaczego jest istotna?
2. Analiza przesłaniania i nasłonecznienia - wymagania prawne
3. Metoda wykonywania analizy nasłonecznienia
4. Symulacje w 3D
5. Podsumowanie

Analiza nasłonecznienia budynku – dlaczego jest istotna?

Analiza nasłonecznienia budynków jest niezbędna do wykonania najefektywniejszego projektu budowlanego, który uwzględnia m.in. optymalny rozkład pomieszczeń. Odpowiednie rozmieszczenie pomieszczeń względem kierunków świata umożliwia maksymalne wykorzystanie naturalnego światła dziennego. 

W praktyce oznacza to oszczędność energii niezbędnej nie tylko do oświetlenia, ale również do ogrzewania wnętrz. Dodatkowo analiza nasłonecznienia budynku pozwala na zaprojektowanie domu w taki sposób, aby uniknąć nadmiernego przegrzewania pomieszczeń latem oraz zoptymalizować ogrzewanie zimą.

Analiza przesłaniania i nasłonecznienia – wymagania prawne

Regulacje prawne w sprawie przesłaniania i nasłonecznienia można znaleźć w obwieszczeniu Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 15 kwietnia 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. 

W paragrafie 13 czytamy, że odległość budynku od innych obiektów powinna zapewniać odpowiednie naturalne oświetlenie pomieszczeń. Uznaje się, że ten warunek jest spełniony, jeśli między ramionami kąta 60°, wyznaczonego w płaszczyźnie poziomej, z wierzchołkiem usytuowanym na osi okna pomieszczenia przesłanianego, nie znajduje się przesłaniająca część tego samego budynku lub inny obiekt przesłaniający w odległości mniejszej niż:

• wysokość przesłaniającego obiektu – w przypadku obiektów o wysokości do 35 m.
• 35 m – dla obiektów o wysokości powyżej 35 m.

Ponadto ten warunek jest spełniony, gdy zostały zachowane wymagania określone w innych przepisach, w szczególności w paragrafach 57 i 60 (informacje o tych paragrafach znajdują się w dalszej części artykułu) tego samego obwieszczenia.

Wysokość przesłaniania mierzy się od poziomu dolnej krawędzi najniżej położonych okien budynku przesłanianego, do poziomu najwyższej krawędzi obiektu przesłaniającego lub jego przesłaniającej części.

Dopuszcza się umieszczenie obiektów przesłaniających, takich jak maszt, komin, wieża czy inne budowle, w odległości nie mniejszej niż 10 m od okna przesłanianego pomieszczenia. Ważne, aby ich szerokość przesłaniająca nie przekraczała 3 m.

Pozostałe wymagania prawne

W artykule 57 obwieszczenia z dnia 15 kwietnia 2022 r. znajdują się regulacje dotyczące dostępu do światła i stosunku wielkości okien do powierzchni podłogi.

• Pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi muszą mieć dostęp do naturalnego światła, odpowiednio dostosowanego do ich przeznaczenia, kształtu i wielkości. Wymóg ten powinien uwzględniać warunki określone w paragrafie 13 oraz ogólne przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.
• W pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien (mierzony w świetle ościeżnic) do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8.
• W innych pomieszczeniach, w których wymaga się oświetlenia dziennego ze względu na ich przeznaczenie, stosunek ten powinien wynosić co najmniej 1:12.

Z kolei w artykule 60 znajdują się przepisy dotyczące warunków oświetleniowych w budynkach przeznaczonych na pobyt dzieci oraz w mieszkaniach. 

• Pomieszczenia dla dzieci w placówkach opieki i edukacji (żłobki, kluby dziecięce, przedszkola, inne formy opieki przedszkolnej oraz szkoły, z wyłączeniem pracowni chemicznych, fizycznych i plastycznych) powinny mieć zapewnione nasłonecznienie przez co najmniej 3 godziny w dniach równonocy, w godzinach od 8:00 do 16:00.
• Pokoje mieszkalne muszą być nasłonecznione przez co najmniej 3 godziny w dniach równonocy, w godzinach od 7:00 do 17:00.
• W mieszkaniach wielopokojowych wymagania dotyczące nasłonecznienia muszą być spełnione przynajmniej dla jednego pokoju.

W budynkach zlokalizowanych w zabudowie śródmiejskiej dopuszcza się zmniejszenie minimalnego czasu nasłonecznienia do 1,5 godziny. W przypadku mieszkań jednopokojowych w tej zabudowie nie określa się minimalnego czasu nasłonecznienia.

Metoda wykonywania analizy nasłonecznienia

Podstawową metodą badania nasłonecznienia stosowaną w projektach budowlanych jest tzw. linijka słońca, czyli diagram Mieczysława Twarowskiego. To narzędzie graficzne, które pozwala na określenie nasłonecznienia różnych części działki i budynków na podstawie ich położenia względem słońca w określonym czasie. Diagram rysuje się na płaskim planie zagospodarowania terenu, co umożliwia szybkie i precyzyjne oszacowanie, jak zmienia się nasłonecznienie w ciągu dnia oraz w różnych porach roku. Diagram składa się z zestawu krzywych, które reprezentują położenie słońca na niebie o różnych porach dnia i roku. Dzięki temu architekci mogą łatwo zidentyfikować, które części budynku będą narażone na największe nasłonecznienie i w jakim czasie. 

Dzięki tej metodzie możliwe jest również zidentyfikowanie potencjalnych problemów związanych z zacienieniem oraz zaplanowanie odpowiednich rozwiązań, takich jak przeszklenia, rolety czy pergole. Zastosowania metody diagramu Mieczysława Twarowskiego umożliwia bardziej świadome podejmowanie decyzji projektowych, co przekłada się na lepsze warunki użytkowe budynku oraz oszczędności energetyczne. Optymalizacja nasłonecznienia pozwala na maksymalne wykorzystanie naturalnego światła, co może znacząco obniżyć koszty oświetlenia i ogrzewania.

Dodatkowe symulacje w 3D wykonywane przez architektów DOM 3E

Architekci DOM 3E idą o krok dalej, wykonując dodatkowo szczegółowe analizy nasłonecznienia w technologii 3D, przy użyciu oprogramowania Archicad. Te symulacje pozwalają na bardziej precyzyjne wizualizacje i ocenę wpływu nasłonecznienia na budynek i jego otoczenie. Choć te zaawansowane analizy nie są dołączane do projektu budowlanego, są wykonywane na życzenie klienta, aby zapewnić pełną transparentność i umożliwić lepsze zrozumienie, jak projekt będzie funkcjonować w realnych warunkach oświetleniowych.

Podsumowanie

Analiza nasłonecznienia i przesłaniania jest kluczowym elementem w projektowaniu budynków, mającym na celu zapewnienie odpowiednich warunków oświetleniowych i termicznych zgodnie z przepisami prawa budowlanego. Wysokość przesłaniania oraz minimalny czas nasłonecznienia pomieszczeń są ściśle regulowane przez Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.

Aby mieć pewność, że projekt budowlany spełnia wszystkie wymogi prawne oraz oferuje najwyższy komfort, rekomendujemy współpracę z architektami z DOM 3E. Nasz zespół dysponuje odpowiednią wiedzą i narzędziami, aby dokładnie przeprowadzić analizy nasłonecznienia i przesłaniania.

Jeśli planujesz budowę domu i chcesz mieć pewność, że Twój projekt będzie zgodny z przepisami oraz maksymalnie funkcjonalny, skontaktuj się z nami. Możesz liczyć na nasze wsparcie na każdym etapie projektowania i budowy Twojego wymarzonego domu. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o naszych usługach i rozpocząć współpracę, zapraszamy do kontaktu!